Gebruik van de conjunctief (aanvoegende wijs) - l'uso del congiuntivo

Wanneer de congiuntivo wordt gebruikt is er meestal sprake van een vorm van subjectiviteit of onwerkelijkheid.
De congiuntivo wordt ook ingezet na bepaalde voegwoorden en komt hoofdzakelijk voor in bijzinnen.

Tegenwoordig wordt de congiuntivo, vooral in de spreektaal, regelmatig vervangen door een werkwoordstijd van de indicativo en soms de condizionale.
Toch heeft de congiuntivo nog de status van enige correcte optie in de meeste vormen van gebruik.

De congiuntivo kent vier tijden. Op deze pagina wordt alleen het gebruik besproken.
Onderstaande opsommingen gebruiken de eerste danwel derde persoon enkelvoud van de congiuntivo presente als voorbeeld.

  • De congiuntivo wordt gebruikt na bepaalde werkwoorden + che:



  • De congiuntivo wordt gebruikt na bepaalde onpersoonlijke uitdrukkingen eindigend met che:


  • De congiuntivo wordt gebruikt na bepaalde voegwoorden:


  • De congiuntivo wordt gebruikt na de volgende onbepaalde voornaamwoorden (al dan niet bijvoeglijk gebruikt) indien ze een bijzin inleiden:

  • De derde persoon van de congiuntivo presente kan worden gebruikt als een beleefdheidsvorm van de imperativo:

  • Non si preoccupi, signore. = Maakt u zich geen zorgen, meneer.

    !!! Let op: de congiuntivo wordt alleen gebruikt als het onderwerp van de bijzin ONGELIJK is aan het onderwerp van de hoofdzin (zie hieronder).



    Ter verduidelijking: wanneer geen congiuntivo?

  • Als een bijzin hetzelfde onderwerp heeft als de hoofdzin dan wordt de constructie di + infinitief gebruikt:
  • Congiuntivo: (Io) sono contento che tu abbia vinto. = Ik ben blij dat jij hebt gewonnen.
    Indicativo: (Io) sono contento di aver(e) vinto. = Ik ben blij te hebben gewonnen. / Ik ben blij dat ik heb gewonnen.

  • Na woorden en uitdrukkingen die een mening, vermoeden of veronderstelling geven zonder che:

  • Na uitdrukkingen die zekerheid of stelligheid uitdrukken:

  • Na deze voegwoorden die wel eindigen op che:

  • Na werkwoorden + che die het afleggen van verklaringen uitdrukken:

  • Na werkwoorden + che die het doen van waarnemingen uitdrukken: