Conjunctief: gebruik en tegenwoordige tijd - il congiuntivo: l'uso e il tempo presente
De conjunctief of aanvoegende wijs (il congiuntivo) is een alternatief voor de indicatief of aantonende wijs en wordt gebruikt in bijzinnen.
De conjunctief wordt vaak toegepast wanneer er sprake is van een subjectief of onwerkelijk element.
De conjunctief kan onder andere uitdrukking geven aan:
- gevoelens
- een mening
- hoop, wens, wil
- twijfel, onzekerheid
- onpersoonlijke constructies
Het wordt gebruikt na bepaalde werkwoorden + che, zoals:
- sono contento/felice/sorpreso che, mi (dis)piace che, ho paura che
- credo che, penso che, mi sembra che, mi aspetto che
- spero che, voglio che, desidero che, preferisco che, permetto che
- dubito che, non sono sicuro che
- è possibile/probabile che, è bello/bene/meglio/giusto che, è necessario/inutile che, sembra che
- si dice che, si pensa che
- lascio che
Het wordt gebruikt na bepaalde voegwoorden, zoals:
- sebbene
- benché
- nonostante
- prima che
- senza che
- purché
- affinché
- malgrado
- a condizione che
- cosicché
De conjunctief kent vier tijden. Op deze pagina wordt alleen de tegenwoordige tijd behandeld.
Regelmatig werkwoord - il verbo regolare
Vorming: stam + uitgang.
Regelmatig werkwoord
| persoon |
-are |
-ere |
-ire |
| io |
-i |
-(isc)a |
| tu |
| lui / lei |
| noi |
-iamo |
-iamo |
| voi |
-iate |
-iate |
| loro |
-ino |
-(isc)ano |
- Omdat de enkelvoudsvormen dezelfde uitgang gebruiken is het vaker dan normaal nodig om een persoonlijk voornaamwoord erbij te gebruiken.
Onregelmatige werkwoorden - i verbi irregolari
De eerste persoon meervoud, de noi-vorm, is altijd gelijk aan de indicatief.
De tweede persoon meervoud, de voi-vorm, gebruikt diezelfde noi-stam maar dan met uitgang -iate in plaats van -iamo.
Voor het verkrijgen van de enkelvoudsvorm en derde persoon meervoud zijn er twee groepen te onderscheiden.
De ene groep bestaat uit essere en de vier werkwoorden met een éénlettergrepige eerste persoon enkelvoud indicatief.
Deze werkwoorden gebruiken diezelfde noi-stam met voor het enkelvoud de uitgang -ia in plaats van -iamo en voor de derde persoon meervoud -iano in plaats van -iamo.
Onregelmatige werkwoorden
| werkwoord |
io |
tu |
lui / lei |
noi |
voi |
loro |
| essere |
sia |
siamo |
siate |
siano |
| avere |
abbia |
abbiamo |
abbiate |
abbiano |
| sapere |
sappia |
sappiamo |
sappiate |
sappiano |
| stare |
stia |
stiamo |
stiate |
stiano |
| dare |
dia |
diamo |
diate |
diano |
Bij andere onregelmatige werkwoorden zijn enkelvoud en derde persoon meervoud af te leiden van de eerste persoon enkelvoud indicatief.
Het enkelvoud gebruikt de io-vorm met slotletter -o in plaats van -a. Voor de derde persoon meervoud wordt daar nog -no aan toegevoegd.
Afwijking bij dovere: debba en debbano (in de indicatief zijn devo en devono namelijk vervangingen voor de nu verouderde vormen debbo en debbono).
Belangrijkste overige onregelmatige werkwoorden
| werkwoord |
io |
tu |
lui / lei |
noi |
voi |
loro |
| dovere |
debba |
dobbiamo |
dobbiate |
debbano |
| potere |
possa |
possiamo |
possiate |
possano |
| volere |
voglia |
vogliamo |
vogliate |
vogliano |
| venire |
venga |
veniamo |
veniate |
vengano |
| tenere |
tenga |
teniamo |
teniate |
tengano |
| andare |
vada |
andiamo |
andiate |
vadano |
| fare |
faccia |
facciamo |
facciate |
facciano |
| dire |
dica |
diciamo |
diciate |
dicano |
| bere |
beva |
beviamo |
beviate |
bevano |