Stare (presente/imperfetto) + gerundio
Deze constructie geeft uitdrukking aan een doorlopende actie: 'ergens mee bezig zijn', 'iets aan het doen zijn'.
A cosa stai pensando? = Waarover ben je aan het denken?
Stiamo facendo una foto. = Wij zijn een foto aan het maken.
Lei sta parlando al telefono. = Zij is aan het bellen/telefoneren.
State andando a Roma? = Zijn jullie onderweg naar Rome? [Letterlijk: zijn jullie naar Rome aan het gaan?]
Stanno traducendo un testo italiano. = Zij zijn een Italiaanse tekst aan het vertalen.
Cosa stai bevendo? = Wat ben je aan het drinken?
Sto leggendo un libro interessante. = Ik ben een interessant boek aan het lezen.
A cosa stavi pensando? = Waaraan/waarover was je aan het denken?
Stavano pulendo. = Zij waren aan het schoonmaken.
Lui stava ponendo una domanda profonda. = Hij was een diepzinnige vraag aan het stellen.
Gerundio presente (schrijftaal)
De
gerundio kan een reden, oorzaak, voorwaarde of omstandigheid aangeven en daarbij een (bij)zin vervangen.
Het drukt daarbij een gelijktijdigheid uit met de actie genoemd in de hoofdzin.
Voor dit gebruik van de
gerundio moet het onderwerp in de hoofdzin hetzelfde zijn als die van de bijzin (m.u.v. het zeldzame geval dat beide expliciet worden vermeld).
Preferisco non parlare mangiando nello stesso momento. = Ik praat liever niet op het moment dat ik aan het eten ben.
Essendo stanco, andrò a letto. = Ik ben moe en zal daarom naar bed gaan.
Stamattina mi sono svegliato pensando a te. = Vanmorgen werd ik wakker terwijl ik aan jou aan het denken was.
Gerundio passato/composto (schrijftaal, zeldzaam)
De voltooide tijd van de
gerundio drukt een (gevolgen hebbende) voortijdigheid uit ten opzichte van het werkwoord in de hoofdzin.
Het wordt gevormd door de
gerundio van het hulpwerkwoord
essere of
avere + voltooid deelwoord.
Bij gebruik van het hulpwerkwoord
essere wordt het voltooid deelwoord vervoegd naar geslacht en aantal van het onderwerp.
Avendo avuto poco tempo per studiare, Fabio non era pronto per l'esame. = Omdat hij weinig tijd had gehad om te studeren, was Fabio niet klaar voor het examen.
Essendo stata tanto tempo in Inghilterra, Valeria conosceva bene l'inglese. = Omdat ze lange tijd in Engeland is geweest, kende Valeria de Engelse taal goed.