Klemtoon
De klemtoon van Italiaanse woorden ligt in een meerderheid van gevallen op de voorlaatste lettergreep. Soms ligt de klemtoon op de laatste lettergreep en dit blijkt dan altijd uit de spelling door een accentteken. Voor de overige gevallen wordt op deze website de klemtoon cursief aangegeven in de woordenlijsten, behalve bij werkwoorden. Onderstaand een overzicht van de basispatronen.
Klemtoon op voorlaatste lettergreep: accento piano
- Een meerderheid van de Italiaanse woorden.
- De meeste werkwoordsvervoegingen, behalve de derde persoon meervoud van drie of meer lettergrepen.
- Elk voltooid deelwoord en elk gerundium.
- De infinitieven van alle ARE- en IRE-werkwoorden en werkwoorden op -RRE.
- De infinitieven van sommige ERE-werkwoorden, namelijk:
avere, bere, (-)cadere, dolere, dovere, giacere, godere, (-)manere, parere, (-)piacere, potere, sapere, (-)sedere, (-)suadere, tacere, temere, (-)tenere, valere, vedere, volere.
Als de uitgang van een woord op -ia wordt uitgesproken als twee lettergrepen ('-ìa') in plaats van één ('-ja'), dan wordt deze klemtoon (op de 'i') cursief aangegeven in de woordenlijst.
Klemtoon op laatste lettergreep: accento tronco
- Altijd aangegeven door een accentteken aigu of grave op een klinker van de laatste lettergreep.
- Werkwoordsvervoeging van de eerste en derde persoon enkelvoud in de futuro semplice.
- Derde persoon enkelvoud van regelmatige werkwoorden in de passato remoto (en eerste persoon enkelvoud als de uitgangen -ai/-ei/-ii als één lettergreep worden gerekend).
Klemtoon op twee-na-laatste lettergreep: accento sdrucciolo
- Onder meer woorden die eindigen op bepaalde achtervoegsels (zie kader hieronder).
- Een meerderheid van infinitieven van ERE-werkwoorden.
- Werkwoordsvervoeging van de derde persoon meervoud van drie of meer lettergrepen, uitgezonderd een deel van de ARE-werkwoorden van vier of meer lettergrepen.
- Werkwoordsvervoeging van de enkelvoudsvormen van de presente, congiuntivo presente en imperativo van een deel van de ARE-werkwoorden van vier of meer lettergrepen.
Achtervoegsels behorende bij accento sdrucciolo
- Zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden met achtervoegsels -abile, -evole, -ibile, -esimo.
- Woorden met achtervoegsels -agine, -aggine, -edine, -igine, -iggine, -udine, -uggine.
- Woorden van Griekse oorsprong met achtervoegsels -cefalo, -crate, -dromo, -fago, -filo, -fobo, -fono, -gamo, -geno, -gono, -grafo, -logo, -mane, -metro, -nomo, -stato, -ttero.
- Woorden van Latijnse oorsprong met achtervoegsels -ifero, -fugo, -pede, -voro.
Klemtoon op drie-na-laatste lettergreep: accento bisdrucciolo
- Werkwoordsvervoeging van de derde persoon meervoud van een deel van de ARE-werkwoorden van vier of meer lettergrepen.
Are-werkwoorden van vier of meer lettergrepen
Minder dan een derde van deze werkwoorden heeft een vervroegde klemtoon voor het enkelvoud en de derde persoon meervoud.
Met inachtneming van onderstaande patronen is voor iets meer dan de helft van de langere are-werkwoorden te bepalen tot welke groep ze behoren.
Normale klemtoon
- Bij infinitief met twee medeklinkers voorafgaand aan -are (zoals -zzare, -ttare, -ntare, -ltare, -gnare, -trare, -rtare).
- Bij infinitief op -iare.
Vervroegde klemtoon
- Bij infinitief op -icare, -igare en -itare, behalve faticare, invitare en perseguitare.
- Bij infinitief op -erare.
Voorbeelden
Accento piano: mondo, conversazione, filosofia, mangia, lavare, sentire, condurre, piacere.
Accento tronco: libertà, caffè, schiavitù, vincerò, andrà, dormì, dormii.
Accento sdrucciolo: ordine, caratteristica, esofago, scrivere, pensano, concentrano, rimediano, visito, dimentichi, sedici, centesimo.
Accento bisdrucciolo: visitano, dimenticano, esagerano, telefonano.
Invloed klemtoon op betekenis: ancora (nog steeds/eens/meer), ancora (anker); capitano (kapitein), capitano (ze gebeuren); compito (ik spel), compito (taak, opdracht).