Voorzetsels - le preposizioni

di

• bezit: het boek van Peter / Peters boek => il libro di Peter
• onderdeel van iets: een bladzijde van het boek => una pagina del libro
• materiaal: een stenen huis / huis van steen => una casa di pietra; een chocolade-ei => un uovo di cioccolato
• kwantiteit v.e. object: een pakket van twee kilo => un pacco di due chili
• afkomst (bijvoeglijk): een Romeinse vriendin => un'amica di Roma
• naam: het eiland Sicilië => l'isola di Sicilia
• onderwerp v.e. object: het kookboek => il libro di cucina
• vergelijking: ik ben ouder dan jij => sono più vecchio di te
• dagdeel / dag van de week (tijdsbepaling): 's ochtends => di mattina; 's zondags => di domenica
• gedeelte van eten/drinken: ik eet een stuk pizza => mangio della pizza; ik drink wat sap => bevo del succo
• vergelijkende plaatsbepaling: links van mij = a destra di me; in plaats van mij => invece di me
• vaste combinatie met bepaalde werkwoorden: ophouden met => finire di; praten over => parlare di

da

• vertrekpunt: van Rome naar Milaan => da Roma a Milano
• afkomst (i.c.m. venire): ik kom uit Rome => vengo da Roma
• dader/uitvoerder: een boek geschreven door mij => un libro scritto da me
• oorzaak: ik kan niet slapen van vreugde => non dormo dalla gioia
• 'sinds' (tijdsbepaling): ik studeer Italiaans sinds drie jaar => studio italiano da tre anni
• beweging 'uit': uit de auto stappen => uscire dalla macchina
• vergelijking als algemene afwijking: anders dan ik => diverso da me
• beweging naar mensen: ik ga naar de dokter => vado dal dottore
• plaatsbepaling: ik eet vandaag bij Marco => oggi mangio da Marco
• rolbepaling (in de rol van): als kind / toen ik een kind was => da bambino
• gebruik/doel van een object: slaapkamer => camera da letto; badkamer => stanza da bagno
• soms voor een infinitief: iets te drinken => qualcosa da bere; niets te doen => niente da fare
• i.c.m. solo of sola: ik ben alleen => sono da solo; de vrouw woont alleen => la donna vive da sola

a

• plaatsbepaling: ik ben thuis => io sono a casa; ik ben in Rome => io sono a Roma; ik woon in Turijn => io vivo a Torino
• beweging naar ontvanger: ik geef de krant aan HEM => do il giornale a lui; ik schrijf een brief aan HAAR => scrivo una lettera a lei
• beweging naar een plaats: ik ga naar huis => vado a casa; we gaan naar Parijs => andiamo a Parigi
• i.c.m. werkwoorden als dire e scrivere (bij pers. vnw. alleen bij nadruk): aan jou schrijf ik een brief => scrivo una lettera a te
• bij aangeven van kloktijd
• wijze waarop: te voet => a piedi
• eigenschappen: kleurentelevisie => televisione a colori

in

• plaatsbepaling object of persoon: de winkel is in dat gebouw => il negozio è in quell'edificio; ik ben in de kerk => io sono in chiesa
• plaatsbepaling in een gebied zoals een land: ik ben in Italië => io sono in Italia
• beweging naar een gebied zoals een land: ik ga naar Italië => vado in Italia
• tijdsbepaling (jaar, seizoen, maand): in de zomer ben ik blij => in estate sono felice
• vervoersmiddel: ik ga met de trein => vado in treno
• wijze waarop: ik wil leven in vrede => voglio vivere in pace

con

• gezelschap ('samen met'): ik kijk televisie met een vriend => guardo la televisione con un amico
• combinatie: ik eet pasta met saus => mangio la pasta con il sugo
• middel om een actie uit te voeren: ik loop met krukken => cammino con le stampelle; ik reis gewoonlijk met het vliegtuig => di solito viaggio con l'aereo
• wijze waarop: ik studeer aandachtig / met aandacht => studio con attenzione; met voldoening neem ik afscheid => con soddisfazione dico addio
• eigenschap van een zaak, persoon of dier: een meisje met blauwe ogen => una ragazza con gli occhi azzurri
• 'mee met': komen jullie met me mee? => venite con me?
• 'praten tegen': praat je tegen mij? => parli con me?

su

• plaatsbepaling: de boeken zijn/liggen op de tafel => i libri sono sul tavolo [i.p.v. su kan hier ook sopra worden gebruikt]
• thema van een boek, tekst of gesprek: een artikel over de geest => un articolo sullo spirito
• beweging ergens 'op' of bij omhoog: ik klim in een boom => mi arrampico su un albero; ik bestijg de ladder => salgo su una scala
• invloed of macht: Diana heeft een grote invloed op hem => Diana ha una grande influenza su di lui; de koning heerst over het land => il re regna sul paese
• schatting/benadering van een getal (tijd(sduur), leeftijd, prijs, hoeveelheid, gewicht): een man van rond de dertig => un uomo sui trent'anni
• verhouding: één op de acht => uno su otto

per

• bestemming v.e. object: dit geschenk is voor jou => questo regalo è per te
• doel v.e. actie: ik heb het gedaan om verwarring te voorkomen => l'ho fatto per evitare confusione
• oorzaak: ik tril van de kou => sto tremando per il freddo
• tijdsbepaling/tijdsduur: ik heb een zaal gehuurd voor vanavond / voor drie uren => ho affittato una sala per stasera / per tre ore
• schatting van tijdstip: per le cinque sono da te => rond vijf uur ben ik bij je
• i.c.m. partire (bestemming van persoon/vervoersmiddel): ik vertrek naar Rome => parto per Rome; de bus naar Milaan => il bus per Milano
• i.c.m. stare (aanstaande actie): het vliegtuig staat op het punt om te landen => l'aereo sta per atterrare
• 'doorheen': we kwamen door Londen => siamo passati per Londra
• 'via': we gaan meestal via de autosnelweg => di solito andiamo per l'autostrada

tra / fra

• plaatsbepaling: het huis bevindt zich tussen twee bomen => la casa è tra/fra due alberi
• afstand: de afstand tussen Kollum en Dokkum is 12 kilometer => la distanza tra/fra Kollum e Dokkum è 12 chilometri
• tijd tot begin v.e. gebeurtenis: ik ben er over tien minuten => arrivo tra/fra dieci minuti
• figuurlijk: van de Italianen zijn er velen die de overheid niet vertrouwen => tra/fra gli italiani, ci sono molti che non si fidano del governo
• verschil/vergelijking: de verschillen tussen jou en mij zijn interessant => le differenze tra/fra te e me sono interessanti

Plaatsbepaling en verplaatsing: 'a' of 'in'?

• a: voor een naam van een stad, dorp of klein eiland
• in: voor een naam van een land, continent, staat, regio, provincie, groot eiland, straat of plein en voor winkels

Vaste verbindingen

• a: a scuola, a casa, a letto, a teatro, al cinema, al mare, al parco
• in: in banca, in chiesa, in classe, in montagna, in città, in ufficio, in biblioteca, in palestra