Voltooid deelwoord - il participio passato

Vorming: stam + uitgang.

Regelmatig voltooid deelwoord
uitgang werkwoord uitgang volt. deelw.
-are -ato
-ere -uto
-ire -ito

Gebruik

Het voltooid deelwoord wordt behalve in samengestelde werkwoordstijden regelmatig gebruikt als bijvoeglijk naamwoord of zelfstandig naamwoord.
i tesori nascosti = de verborgen schatten
le sostanze approvate = de goedgekeurde stoffen

il sopravvissuto = de overlevende
il passato = het verleden ('het gebeurde')
il significato = de betekenis
l'aiuto = de hulp
Het voltooid deelwoord wordt ook gebruikt in lijdende zinnen en beknopte bijzinnen.
La vita sulla terra è protetta dallo strato di ozono. = Het leven op aarde wordt beschermd door de ozonlaag.
Una volta imparato, non è più tanto difficile. = Eenmaal geleerd is het niet meer al te moeilijk.

Vervoeging

Het voltooid deelwoord wordt vervoegd naar geslacht en aantal van het woord waarnaar het verwijst, tenzij in een samengestelde tijd avere wordt gebruikt als hulpwerkwoord.
In dat geval wordt alleen vervoegd naar geslacht en aantal als het voltooid deelwoord verwijst naar een persoonlijk voornaamwoord dat het lijdend voorwerp van de zin is.
Bij gebruik van essere als hulpwerkwoord wordt het voltooid deelwoord altijd vervoegd naar geslacht en aantal van het woord waarnaar het verwijst.
De vier mogelijke uitgangsletters zijn: -o, -a, -i en -e voor respectievelijk mannelijk enkelvoud, vrouwelijk enkelvoud, mannelijk meervoud en vrouwelijk meervoud.

Zie de pagina over il passato prossimo voor informatie over het kiezen van het juiste hulpwerkwoord.



Onregelmatige voltooide deelwoorden

QUIZ: (ruime selectie van) onregelmatige voltooide deelwoorden Italiaans-Nederlands
QUIZ: (ruime selectie van) onregelmatige voltooide deelwoorden Nederlands-Italiaans
Werkwoorden op -ARE zijn regelmatig met uitzondering van:

Werkwoorden op -ERE met de klemtoon op de twee-na-laatste lettergreep zijn in grote meerderheid onregelmatig.
Ze ondergaan vaak een stamverandering en krijgen één van de volgende uitgangen: -so, -sso, -sto, -to, -tto.
De belangrijkste van deze groep is essere, dat het voltooid deelwoord leent van stare.

De rest van de werkwoorden van deze groep staan opgesomd in de overzichten verderop op deze pagina.
Enkele werkwoorden hebben geen voltooid deelwoord, zoals competere, discernere, concernere, soccombere en prudere.

Werkwoorden op -ERE met de klemtoon op de voorlaatste lettergreep zijn in minderheid onregelmatig:

Werkwoorden op -IRE zijn over het algemeen regelmatig, met uitzondering van de volgende gevallen:

Werkwoorden op -RRE krijgen de volgende uitgangen:

Patronen in overige onregelmatige voltooide deelwoorden







Overige werkwoorden uit de werkwoordenlijst met een onregelmatig voltooid deelwoord:
-SO
perdere => perso [perduto bestaat ook]
(-)correre => (-)corso [als zelfst. nw.: 'cursus', 'koers', 'loop', 'promenade/boulevard']
(-)fondere => (-)fuso
mordere => morso [als zelfst. nw.: 'beet']
persuadere => persuaso
dissuadere => dissuaso
espandere => espanso
esplodere => esploso
-SSO
(-)muovere => (-)mosso [als bijv. nw.: 'ruw', 'onscherp')
succedere => successo [succeduto voor de betekenis 'opgevolgd']
concedere => concesso
(-)mettere => (-)messo
esprimere => espresso
discutere => discusso
scuotere => scosso
riflettere => riflesso [riflettuto voor de betekenis 'nagedacht']
-STO
rispondere => risposto
(-)chiedere => (-)chiesto
nascondere => nascosto
corrispondere => corrisposto
-TO
(-)vivere => (-)vissuto
(-)vincere => (-)vinto
risolvere => risolto
spegnere => spento
presumere => presunto
(-)assumere => (-)assunto
distinguere => distinto [als bijv. nw.: 'afzonderlijk', 'verschillend']
nascere => nato
(-)volgere => (-)volto
scorgere => scorto
sorgere => sorto
(-)porgere => (-)porto
-TTO
(-)scrivere => (-)scritto
(-)rompere => (-)rotto
esigere => esatto [als bijv. nw.: 'exact']
dirigere => diretto [als bijv. nw.: 'direct']